Yazılım Nedir? Nasıl Yazılım Yapılır?

Yazılım, elektronik bir aygıta verilen görevleri yerine getirebilmesi için uygulatılan talimatlar dizisidir. Günlük hayatımızda kullandığımız birçok aygıtta bulunan yazılım; birçok alanda kullanılarak hayata kolaylaştırmıştır.

Yazılım çeşitleri

İşletim Sistemi Yazılımları

Bilgisayarların yönetilmesi ve denetlenmesini sağlayan yazılım türüdür.

Uygulama Yazılımları

Teknolojik aygıtlar içerisinde istenen ve ihtiyaç duyulan durumların karşılanmasında kullanılır. Türlü sorunların giderilmesine yönelik oluşturulan kullanıcıya sunulan programlar şeklinde tanımlanır.

Programlama Yazılımları

İşletim sistemi ve uygulamaların yazılımlarının ortaya çıkarılmasında kullanılır. Bu yazılımların kullanıma elverişli hale getirilebilmesi için ihtiyaç duyulan programlardır. Örneğin; Java, Delphi, Pascal, Python, PHP, JavaScript, GO, bu programlardan birkaçıdır.

Yazılım nasıl yapılır?

Bu konuda verilebilecek birçok cevap bulunmaktadır. Bu cevapların en önemli cevap asla aceleci davranmamaktır. Sürekli pratik yapmalısınız. Yazılım ve programlama dilleri arasında mekik dokumalısınız. Yazılımla geçireceğiniz her dakika size yazılım konusunda bir şeyler katacaktır. Bu konuda internet üzerinden verilen yayınlanan belirli kurslar bulunmaktadır. (Örn. Udemy, Codeacademy, Code.org)

Yazılıma başlayacak olanlar için edinilmesi gereken birkaç kişisel özellik ve izlenmesi gereken yol haritalarından bahsedelim şimdi. Öncelikle disiplinli çalışmaktan ve sabırlı bir şekilde bol bol pratik yapmaktan başlamalıyız. Meraklı bir şekilde her şeyi sorgulayın. İnternetin altını üstüne getirerek bu yolda sıkı ve detayı araştırma yaparak ilerleyin. Bu araştırmalar sonucunca kendinizi en rahat hissettiğiniz programlama dilini seçin. Onu öğrenmeye başlayın. Bu dile ait kaynakları araştırarak birkaç yazılım oluşturmaya çalışın. Sonrasında bunu sıkça tekrarlayarak devam edin. Yazılım geliştirme türlerinden devam edersek uygulama ve sistem geliştirmekten söz edebiliriz. Bu türlerden ilginizi cezbeden birini seçeceksiniz. Daha sonra hangi programlama dilini kullanarak geliştirebileceğinizi araştırıp o dili öğrenmek durumundasınız. (C, C+, JavaScript, Python, PHP, Pascal, Java, Swift vs.)

Yazılım konusunda bir başka husus yazılımı bilgisayar için yapıyorsanız yaptığınız işletim sistemidir. Microsoft, Linux veya MacOs’tan biri için yaptığınız yazılımlar diğer sistemler içerisinde çalışmayacaktır. Dolayısıyla yaptığınız yazılımı denemek için sadece seçtiğiniz işletim sistemini kullanın.

Kodlama nedir?

Kodlama,  aygıtlara karşılaştığı durumlarda nasıl tepkiler vermesi gerektiği; hangi ihtimallerin oluşabileceğini gösterir. Matematik ile tamamıyla iç içe olan kodlama, problem çözme yeteneğini arttırmaktadır. Küçük yaş grubu çocuklarının öğrenmesi için basit programlar yaptırarak zihinsel işlevlerini geliştirmektedir. Bu konu hakkında daha fazla bilgiye buradan erişebilirsiniz.

Programlama (kodlama) dili nedir ve programlama dilleri nelerdir?

 Kodlama dili bir yazılımcının bilgisayara işlemek istediği talimatın işleme yoluna denir. Kodlama dili, yazılımcının tercihi ve sistemin desteklediği dile göre değişkenlik göstermektedir. Yazının devamında kodlama dilleri hakkında kısa bilgilere yer verdik.

1. Java

En çok bilinen programlama dilidir. Televizyonlar için 90’lı yıllarda ortaya çıkarılmıştır.

2. C

Hâlihazırda kullanımda olan en yaşlı programlama dillerindendir. 70’li yıllarda geliştirilmiştir. 1978’de C Programlama Dili adlı kitap yayımlandı.

3. Python

Python için öncelikli bahsetmemiz gereken husus en kolay okunan kodlardan biri olması. Dolayısıyla genellikle yazılıma başlayacak olanlar için başlangıç dili olarak önce Python önerilir.

4. PHP

İnternetin çok büyük sitelerinden olan Facebook, Yahoo gibi siteler PHP kullanmaktadırlar. Web’in %30’u bu dili tercih etmişlerdir. PHP yazılımcıları görüş ayrılığına düşürmüştür. İnternetin %30’u bunu kullanırken PHP hakkında olumsuz görüşlü yazılımcılarla da karşılaşıyoruz.

5. Visual Basic

Visual Basic, Microsoft ürünü olan Basic yazılımının geliştirilerek ortaya çıkan yazılım dilidir. Programlama dilleri içerisinde en basit dillerin başında gelmektedir. Özgün yazılımları yazılım uzmanı olmadan da yazabileceğiniz kodlama dillerinden biri olarak tanımlıyoruz.

6. JavaScript

JavaScript, internet ve yazılımcılar içerisinde en popüler kodlama dili olarak gösterilir. Bu dil genelde internet sitelerinin işleyişini şekillendirmek için kullanılır. Tıpkı Visual Basic gibi öğrenilmesi çok da zor değildir. Bu özelliklerinin yanında gözümüze çarpan birkaç olumsuz özelliği de bulunmaktadır. (güvenlik açıklarının bulunması, yavaş olması vs.)

7. R

Google Analytics, bankalar ve verilerle ilgilenen çalışma dallaırının tercih ettiği kodlama dilidir. Bu iş alanları arasındaki en popüler dil şeklinde tanımlarız. Bilimsel araştırmalar, veri temizleme ve düzenleme alanlarına en uygun programlama dilidir.

8. GO

Google’ın kendi içinde tasarladığı dildir. Çok büyük verilerle uğraşılması gereken noktalarda kullanılması için ortaya çıkarılan kodlama dilidir. Programlama konusunda gayet güvenlidir.  Bu yönüyle kendini C, C++ ve Java gibi dillerin yanında göstermeyi başarmıştır.

9. Ruby

Ruby Japon bilgisayar uzmanı Yukihiro Matsumoto tarafından ortaya çıkarıldı. Esnek, dinamik ve sade oluşuyla göze çarpıyor. Pyhton gibi programlama konusunda çok da zor değildir.

10. Groovy

Java ürünü olan Groovy, dinamik ve nesne odaklı çalışan kodlama dilidir. Kodlama işini hızlı hale getirmesi dolayısıyla çıktığı ilk zamanlarda popüler hale gelmiştir.

11. Objective-C

Objective-C, C’nin ürünü olarak ortaya çıkmıştır. Bunun yanında nesne odaklı bir dil olması yönüyle dikkat çekiyor. Obj-C özelliklerini diğer dillerin neredeyse hepsinden aldığı özellikleri bulunmasıyla da göze çarpıyor.

12. Perl

NASA’nın yaklaşık 40 yıllık yazılımı. En karakteristik özelliklerinden biri komut yazmada çok hızlı oluşudur. Bu konuda NASA’nın kendi bünyesinde çalışan mühendisleri için ürettiği dil olarak tanımlanır.

13. Pascal

Adını Fransız filozof Blaise Pascal’dan almaktadır. Apple ürünü olan Macintosh bilgisayarlarında bu programlama dili kullanılmıştır.

14. Delphi Object Pascal

Kullanım olarak Turbo Pascal’dan daha basit ve kullanışlıdır. Delphi Object Pascal nesne odaklı bir programlama dilidir. Geliştirilme tarihi 1980’lere dayanır ve geliştirici firma Apple’dır.

15. Swift

Kodlama dillerinden Swift’in de geliştiricisi Amerikan teknoloji devi Apple’dır. Swift, iOS içinde barınan uygulamaların çalışmasının kolaylaşması için kullanıma hazırlanan programlama dilidir.

16. MATLAB

Açılımı Matrix Laboratory şeklindedir. Pozitif bilimler ve mühendislik hesaplamaları için ortaya çıkarılmış dördüncü nesil programlama dilidir. C# ve Java kullanıcıları içinde de Popülaritesi bulunmaktadır. Matris işleme, fonksiyon ve veri çizme, kullanıcı arayüzü oluşturma işlemleri için kullanılmaktadır.

Yazılım hakkında bilinmesi gerekenler

1. Veri ve algoritmalar

Yazılıma atacağınız ilk adımda bilmeniz gereken bilgilerin başında veriler ve algoritmalar gelmektedir. Bu alanda alacağınız eğitimlerin yeri ve şartları fark etmeksizin bu bilgiler öğretilir. Programlama işinin temelini veri ve algoritmalar oluşturur.

2. Sürüm kontrolü (GİT)

Birden fazla yazılımcı aynı kod üzerine farklı özelliklerde çalışmalar ortaya koyabilirler. GIT veya SVN gibi kontrol araçları bu çalışmaların yan yana bulunmasını sağlar. Dolayısıyla yazılımcı olmak istiyorsanız sürüm kontrol araçlarını öğrenmek zorundasınız. Piyasada bulunan 100 şirketten 70’e yakını GİT kullanarak faaliyetlerini devam ettirmektedir. Oran bu kadar fazla olunca gelen belirli zorluklar elbette olacaktır. GİT’i kullanmak için biraz yorulmanız şart.

3. Metin editörleri (VİM)

Yazılımcı olduktan sonra yazdığınız her programda metin editörleriyle fazlasıyla ilgili olacaksınız. Belirli klavye kısayolları ve editörleri öğrenmek için uzun bir zamana ihtiyacınız var. Bu konuda da sabırlı ve özverili olmak zorundasınız.

4. Tümleşik geliştirme ortamları (IDE)

Program geliştiricilerinin işlerini yaparken daha hızlı ve kolay bir şekilde program geliştirmesini amaçlar. Bu hususta içerisinde birçok araç barındıran yazılım türüdür. Sizler de kod yazarken bu araçlar ve yazılımdan fazlasıyla faydalanacaksınız. Java programcıları tarafından en çok tercih edilen IntelliJ IDEA’dır. Bunun sebebi ise bu yazılım türünün diğerlerinin yanında daha güçlü olmasıdır.

5. Veri tabanı ve SQL

Açılımı Structured Query Language (yapılandırılmış sorgu dili)’dır. Veri tabanı içinde verilerin yönlendirilmesi ve tasarımının gerçekleşmesi konusunda kullanılan dildir. SQL’den çoğu zaman programlama dili olarak bahsedilir fakat kendisi programlama dili değildir. Veri tabanlarına bilgi eklemek-çıkarmak, düzenlemek için kullanılır. Kısaca SQL bir kodlama dili değildir. Sözünü ettiğimiz işlemlerin gerçekleştirilebilmesi için kullanılan bir alt dildir.

6. UNIX veya Linux

Yazılımcı olma yolunda attığınız adımlar esnasında yolunuzun Linux makinelerinden mutlaka geçecek. Tıpkı SQL gibi UNIX de yazılımcılar arasında hayli meşhurdur. Bununla birlikte 30 yıl gibi bir köklü geçmişe sahip. Linux’tan tekrar bahsedecek olursak çekirdek yazılımlar içerisinde UNIX gibi köklü yazılımlardandır. Yazılımı öğrenmek için mutlaka uğramanız gereken bir kilometre taşı niteliğinde.

7. Microsoft Excel

Sağlık, finans, inşaat, otomotiv gibi alanlarda kullanılan en önemli araçlardan biridir. Sanılanın aksine bir elektronik tablo oluşturucudan çok daha fazlasıdır. Veri analizi, verileri birleştirmek, gözlemek ve planlama konusunda bizlere yardımcı oluyor. Dolayısıyla yazılım konusunda iyi bir yer edinmek istiyorsanız Excel’i tamamen öğrenmek durumundasınız.

8. Programlama dilleri

Yazılımcı olmak istiyorsanız önceliklerinizden birinin kesinlikle programlama dillerinden birini öğrenmek olması gerekiyor. (C++, JavaScript, Python vs.) Kendinizi en yakın ve rahat hissettiğiniz dili öğrenme özgürlüğünüz var. Lakin en yaygın dillerden olan Java’yı öğrenmeniz sizi bir adım öne taşıyacaktır. Java’yı öğrenmek konusunda gözünüz asla korkmasın çünkü zor bir dil değil.

9. Network temelleri

Etkileşimin bu denli fazla olduğu zamanda her yerde internet bağlantısına ulaşmamız mümkün. Yazacağınız kod yoluyla yaptığınız uygulamaya insanlar bulundukları çoğu yerden ulaşma imkânı bulabilecekler. Dolayısıyla bağlantı temelleri konusunda donanımlı olmak yazılımda iyi yerlere gelmenizi sağlayacaktır.

10. Komut dilleri

Öncelikle yaygın olan komut dilleri çeşitlerinden bahsedelim. Bunlardan JavaScript, PHP, Perl, Python, Tcl, ASP ve VBScript olarak belirtebiliriz. Bu diller programlama dillerinden farklıdır. İletişim kurmak ve kodlama dillerini dâhil etmek hususunda işimizi kolaylaştırıyorlar. Bunları öğrenmek kodlama dillerinin hızların değişkenliği karşısında daha hızlı kod yazmanızı sağlayacak. (örneğin sadece Java öğrendiğinizde Python ‘un size sağlayacağı hızı elde edemeyeceksiniz.) Dolayısıyla kullandığınız programlama dili bir komut dosyası dili olarak kullanılabilir. Bu, size yeterli pratikliği kazandırmaz.

Özet

Yazımızı toparlayacak olursak;

Yazılım hayatımızın her yerinde bulunuyor. Elimizdeki telefondan evimizdeki bilgisayarlara kadar her şeyin içinde mevcuttur. Zamanın değişen ihtiyaçları dolayısıyla yazılım bilen birey ihtiyacı baş göstermiş durumda. Yazımızda yazılımın ne olduğundan, çeşitlerinden bahsettik önce. Sonrasında ise çeşitlerinden ve nasıl yapılacağından söz ettik. Yazılımcı olmak için ne gibi karakteristik özelliklerin gerektiğini konuştuk. Programlama dilleri ve yazılım hakkında bilinmesi gerekenleri konuşarak yazımızı sonlandırmış olduk.

 Eğer başarılı bir yazılımcı olmak istiyorsanız kesinlikle sabırlı olmalısınız. Bol bol pratik yapmalı ve yanlış yapınca pes etmemelisiniz. Kendinizin öğrenebileceği bir kodlama dili seçerek yolunuza devam etmelisiniz. Sadece bir kodlama dili seçip onunla devam edemezsiniz. Bu dillerin size sağladığı hız ve rahatlıklar değişkenlik gösterecek. Dolayısıyla çok şey öğrenerek iyi bir yazılımcı olmak için sürekli çalışmalısınız. Sayılar ve harflerle aranızı çok iyi tutmalısınız. Kendinizi geliştirmek için uzun bir yolunuz var. Bu yola ne kadar erken çıkarsanız o kadar çok vaktiniz olacak. Ne kadar çok vaktiniz varsa o kadar şey öğrenme şansınız var demektir. Bu da sizi iyi bir yazılımcı yapmanın formülü olacak.